Nepnieuws

Nepnieuws (of fake news) vind je overal. Niet alle informatie die je via radio en tv hoort, op je telefoon leest of op internet staat, is waar. Het is best lastig om te beoordelen of een bericht nep of echt is.

Wat is nepnieuws?

Bij nepnieuws en desinformatie verspreiden mensen met opzet informatie die niet waar is of niet helemaal klopt. Ze doen dat bijvoorbeeld om er geld aan te verdienen. Of om de mening van mensen te beïnvloeden, bijvoorbeeld bij verkiezingen. Of bijvoorbeeld om een persoon, een groep, een organisatie of een land te beschadigen. Het kan ook zijn dat mensen nepnieuws verspreiden om onrust te stoken. En soms ook alleen maar voor de grap.

Nieuws via sociale media

Via je tijdlijn op Facebook, Twitter en Instagram komen veel berichten binnen. Maar niet iedereen krijgt dezelfde berichten te zien. Dat hangt af van je gedrag op internet. Waar heb jij eerder op geklikt, wat heb je geliked of gedeeld? Via algoritmes wordt jouw internetgedrag gevolgd. Het algoritme zorgt ervoor dat je sommige berichten wel te zien krijgt en andere berichten juist niet. In het Engels heet dat: de filter bubble.

Als je ziet dat een bericht of filmpje vaak bekeken is door je vrienden of gedeeld is binnen je eigen kring, dan geloof je eerder dat het waar is. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Het is belangrijk om altijd nieuwsgierig en kritisch te blijven waar het nieuws vandaan komt.

Gevaren van nepnieuws

Nepnieuws kan heel betrouwbaar lijken, zodat je het gelooft. Je krijgt dan onjuiste informatie en gaat het misschien zelfs delen met je contacten. Zo verspreidt het nepnieuws zich makkelijk. Als het nieuws negatief, verschrikkelijk of extreem is, kun je er somber of emotioneel van worden. Nepnieuws kan je vooroordelen bevestigen, zonder dat je echt weet hoe het zit.

Hoe herken je nepnieuws?

In Nederland is de vrijheid van meningsuiting een belangrijke vrijheid. Dat betekent dat iedereen mag zeggen en schrijven wat hij vindt. Als het maar niet in strijd is met de wet. Dat maakt het lastig om nepnieuws te herkennen. Je moet je dus steeds afvragen: is dit bericht een feit of een mening? Dat is niet altijd direct duidelijk.

Tips

• Als je een bericht ontvangt, probeer dan niet meteen te oordelen en te discrimineren. Denk eerst even na voordat je reageert.
• Wees alert. Bij phishing en hacken proberen mensen je gegevens te stelen. Dat is ook een vorm van nepnieuws.
• Lees niet alleen de titel van een bericht, maar de hele tekst. Soms staan er juist extra spannende titels boven een bericht om je aandacht te trekken.
• Wees kritisch: wie stuurt het bericht en waarom? Probeer te bedenken wat het doel is van het bericht.
• Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van het nieuws. Lees meer dan alleen de sociale media.
• Het is goed om altijd een beetje achterdochtig te zijn.
• Op de website van de rijksoverheid staat een checklist om nepnieuws te herkennen.